ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin baş direktoru Rafael Qrossi İslam Respublikasının nüvə ambisiyalarına qarşı xəbərdarlıq ediblər. Avropanın iki nüvə dövləti Vaşinqtonla birgə bəyanatda Tehranın nüvə silahı əldə etməsinin təhlükələrinə diqqət çəkib.
Bu xəbərdarlıq və reaksiyalar 10 avqust bazar ertəsi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının mənzil-qərargahında keçirilən Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsi (NPT) üzrə icmal konfransının ilk günündə səsləndirilib.
JCPOA-nı canlandırmaq üçün danışıqlar hələ yekunlaşmasa da, Blinken bu konfransdakı çıxışında İranın JCPOA-ya qayıtmaq üçün razılaşmanı qəbul etmək istəmədiyini və ya qəbul edə bilməyəcəyini söylədi.
ABŞ dövlət katibi deyib: İran hələ də gərginliyi artırmaq yolundadır; Baxmayaraq ki, o, açıq şəkildə JCPOA-ya qarşılıqlı sadiqliyə qayıtmağın tərəfdarı olduğunu iddia edir. Mart ayından bəri İran bu məqsədə çatmaq üçün razılaşmanı ya qəbul etmək istəmir, ya da qəbul edə bilmir.
O, bir daha vurğuladı: Nüvə razılaşmasına qayıtmaq Amerika, İran və dünya üçün ən yaxşı nəticədir.
ABŞ prezidenti Co Bayden də Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinə baxış konfransının keçirilməsi münasibəti ilə bəyanat verib və bir hissədə İranın da adı çəkilib.
Bayden bir daha İranı JCPOA çərçivəsində nüvə öhdəliklərinə qayıtmağa çağırıb və bildirib ki, Vaşinqton bu razılaşmaya qarşılıqlı qayıdışı təmin etmək və İranın nüvə silahı əldə etməsinin qarşısını almaq üçün təklif verib.
Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin baş direktoru Rafael Qrossi bazar ertəsi konfransdakı çıxışında bir daha İslam Respublikasından bu qurumun müfəttişlərinə tam çıxış imkanı verməsini və tələb olunan məlumatları təqdim etməyi xahiş edib.
O deyib: “İranda fəal olmaq və onların nüvə proqramının dinc xarakter daşıdığından əmin olmaq üçün biz onlarla əməkdaşlıq etməliyik. Bunu etmək olar və biz bunu keçmişdə etmişik”.
Birləşmiş Ştatlar, İngiltərə və Fransanın xarici işlər nazirləri birgə bəyanatda İranın səylərə baxmayaraq JCPOA-nı bərpa etməkdən hələ də imtina etməsindən təəssüfləndiklərini bildiriblər və İslam Respublikasının nüvə silahı əldə etməməsinin zəruriliyini vurğulayıblar.
Bu ölkələr həmçinin İslam Respublikasından MAQATE-nin bəyan edilməmiş nüvə materialları ilə bağlı suallarına dərhal cavab verməsini xahiş ediblər.
Bəyanatda deyilir: “Biz istənilən yerdə [nüvə silahının] yayılmaması ilə bağlı regional böhranları həll etməyə sadiqik. Biz bir daha vurğulayırıq ki, İran heç bir halda nüvə silahı istehsal etməməlidir.
Bəyanatda həmçinin deyilir: “Təəssüf edirik ki, güclü diplomatik səylərə baxmayaraq, Tehran Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının (JCPOA) tam icrasını bərpa etmək üçün ona verilən fürsətdən hələ də yararlanmayıb. Biz İrandan bir daha JCPOA və BMT Təhlükəsizlik Şurasının 2231 saylı qətnaməsini tam şəkildə yerinə yetirməsini və İranda bəyan edilməmiş nüvə materialları və fəaliyyətlərin mümkünlüyü ilə bağlı məsələləri həll etmək üçün NPT əsasında MAQATE ilə dərhal əməkdaşlıq etməyi xahiş edirik”.
Son aylarda JCPOA-nı canlandırmaq üçün danışıqlar prosesinin ləng getməsi ilə yanaşı, Tehran və MAQATE arasında İslam Respublikasının nüvə obyektlərinin beynəlxalq monitorinqi ilə bağlı da gərginlik yaranıb.
BMT konfransının keçirildiyi bir vaxtda İranın Atom Enerjisi Təşkilatının sözçüsü Behruz Kamalondi yüzlərlə sentrifuqanın qurulması və onların qazlaşdırılması işlərinə başlanıldığını açıqlayıb.
